Tolken is een veelzijdig vak dat voor veel mensen onbekend is. In dit artikel behandelen we vragen die u zich misschien altijd al stelde!
Vertalen en tolken zijn twee verschillende ambachten die regelmatig door elkaar worden gehaald. Deze twee beroepen verschillen in diverse opzichten. In dit artikel zullen we de meest voorkomende twijfels en onduidelijkheden met betrekking tot tolken trachten te verhelderen.
Zijn tolken tegelijkertijd ook vertalers en andersom?
Nee. Deze twee beroepen hebben, zonder dat ze elkaars tegenbeeld zijn, niets met elkaar gemeen, behalve dan dat ze zich richten op het bestuderen van een taal. Vertalen en tolken lijken minder op elkaar dan het misschien lijkt. Tolken is een mondelinge discipline, terwijl vertaling een schriftelijke discipline is. Tolken is spontaan, uniek en direct terwijl er bij vertaling meer tijd is voor reflectie, er wordt gebruikgemaakt van vertaalgeheugens en over ieder woord wordt nagedacht.
Is het voldoende om tweetalig te zijn om te kunnen tolken?
Dit is natuurlijk niet het geval. Net zoals vertalers, dienen tolken een degelijke taalkundige opleiding te hebben gevolgd. Maar naast deze academische opleiding, hebben ze uren geoefend. We hebben het niet over tientallen uren, maar over honderden of duizenden uren van oefening voordat ze hun diensten daadwerkelijk aanbieden. De vaardigheid van het luisteren, het analyseren, het vertalen en tegelijkertijd spreken is geen aangeboren gave. Zowel het geheugen als de brein dienen te worden gezien als spieren die getraind moeten worden.
Kunnen tolken vertalen van één taal naar welke andere taal dan ook?
Opnieuw is het antwoord nee. Voor een perfecte beheersing van een taal is veel tijd, inspanning, oefening en geduld nodig. Er zijn daardoor maar weinig mensen die een tweede taal beheersen alsof het hun moedertaal is. Vaak wordt er geëist dat vertalers uitsluitend naar hun moedertaal vertalen. Helaas wordt er vaak niet aan deze regel gehouden. Het is eigenlijk een gebrek aan professionalisme om te beweren 3, 4 of 5 talen te spreken.
Wat is het verschil tussen consecutief tolken en simultaan tolken?
Om dit uit te leggen, zullen we een simpel voorbeeld gebruiken: The Interpreter met Nicole Kidman. In deze speelfilm vertaalt de hoofdpersonage de woorden van een spreker naar een doeltaal met behulp van een audiosysteem bestaande uit een microfoon en koptelefoon. Het geluid van haar stem bereikt de leden van de vergadering, die de vertaalde tekst via een koptelefoon horen. Het gaat hier om simultaan tolken.
Voor consecutief tolken heeft de tolk een goed geheugen nodig. De tolk maakt aantekeningen van een redevoering van ongeveer 4 tot 5 minuten en die vertaalt hij naar de doeltaal als de spreker klaar is met spreken.
Tot slot bestaan er nog andere tolktechnieken: verbindings– en fluistertolken. Fluistertolken lijkt op simultaan tolken, maar er is geen geluidsapparatuur voor nodig; de tolk fluistert direct in het oor van de geïnteresseerde. Bij verbindingstolken neemt de tolk de rol van een bemiddelaar op zich. Hij bemiddelt tussen twee of maximaal drie personen, die elkaar moeilijk begrijpen, tijdens bijvoorbeeld een medisch of juridisch consult of een diplomatieke bijeenkomst.
Waarom werken tolken met zijn tweeën of voor een tijdsbestek van een half uur?
In een paar woorden: memoriseren, concentratie, vermoeidheid, moeilijkheid. Probeer eens te luisteren en te praten tegelijkertijd en dat voor 30 minuten lang. U zult merken dat u snel uitgeput raakt. Bedenk u nu dat een tolk zich echt moet concentreren om een diepgaand begrip te krijgen van de boodschap, om die te kunnen vertalen en om bovendien niet te vergeten hoe de zin begon voordat die eindigt. Als een tolk wordt vergezeld door een andere tolk, dan heeft dit dus de reden dat zijn collega hem kan vervangen wanneer dit nodig is. Denk overigens niet dat degene die niet tolkt niet werkt! Integendeel, hij houdt zijn oren open zodat hij zijn collega kan bijvallen als deze de vertaling van een bepaald woord niet kent of om cijfers te noteren.
We hopen dat we dit onderwerp voor u wat hebben verduidelijkt en eventueel een paar vragen hebben beantwoord die u nooit heeft durven te stellen!
Nederlandse vertaling: Ruud Vansambeek
Ontdek ons vertaalbureau.
