Marianne Siréta werd geïnterviewd over websitevertaling en benadrukt het belang van het lokaliseren van een website.
Sinds de jaren 90 heeft het internet onze sociale en financiële relaties ondersteboven gekeerd. Deze communicatietool genereert een enorme hoeveelheid aan interactiviteit tussen de bewoners van onze planeet en dit heeft een enorme revolutie ontketend wat betreft de manier waarop ondernemingen met elkaar communiceren. Een onderzoek uit 2011 door de Europese Commissie toont dat, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, het Engels niet de taal is die wereldwijd het meest wordt gebruikt op het internet. Maar liefst 90% van de internetgebruikers surft het liefst op het internet in hun moedertaal bij het kopen van producten of diensten. Het kan daarom cruciaal zijn gebruik te maken van diensten van een vertaalbureau om een website te vertalen, te lokaliseren en te optimaliseren voor zoekmachines voor het land waarop men zich richt.
Na sinds haar tienerjaren actief te zijn geweest in de fanfictie, komt Marianne Siréta in de wereld van het vertalen terecht als autodidact. Later motiveren haar passie voor woorden en hun betekenis haar om te gaan studeren aan de ISIT (Institut de Management et de Communciation Interculturels, Parijs) waarbij ze zich specialiseert in verschillende vakgebieden, waaronder transcreatie en de vertaling van universitaire artikelen met de focus op “digital humanities”. Tenslotte maakt ze haar droom waar die ze al sinds haar kindertijd heeft, lesgeven. Ze is nu vertaalster en docent in websitevertaling aan de ISIT. Deze jonge, veelzijdige onderneemster liet ons een paar interviews afnemen.
Deze week neemt onze websitelokalisatie-expert lokalisatie onder de loep, wat in haar woorden bestaat uit het aanpassen van content (meestal computer gerelateerd, zoals websites, softwareapplicaties, computerspellen, apps, etc.) niet alleen aan de doeltaal, maar ook aan lokale kenmerken. Ten eerste dient de content te worden aangepast aan het betreffende land of de betreffende regio (er bestaan verschillen tussen Frans uit Frankrijk en Quebec, Spaans uit Argentinië of Mexico, Engels uit het Verenigd Koninkrijk, de VS of Australië, etc.). Ten tweede moet de tekst worden aangepast aan lokale richtlijnen zoals meeteenheden (munteenheid, afstand, etc.), ruimtelijke en culturele kenmerken (termen als ‘’overseas’’, ‘’abroad’’ of ‘’the rest of the world’’ zoals Amerikanen zo graag gebruiken, etc.). Het kan ook nodig zijn het formaat van menu’s en dialoogboxen te wijzigen (afhankelijk van het aantal woorden of letters), of soms is het nodig de gehele site te herstructureren op grond van organisatorische normen (in het meest extreme geval wordt de site gespiegeld voor talen die van rechts naar links gelezen worden).
– Welke elementen van een website kunnen we aanpassen aan de doelcultuur?
– In strikte zin, alle elementen! Echter, dit hangt van de doelstellingen af, aan de ene kant, en daarnaast natuurlijk aan het budget! In de meeste gevallen zou het eigenlijk eenvoudiger zijn de gehele website vanaf het begin opnieuw op te bouwen, specifiek voor het doelpubliek, maar in de praktijk doen slechts enkele grote bedrijven dit, omdat het een grote investering vereist wat betreft tijd, energie en kosten. Bovendien, niet alles omgooien zorgt voor meer rust en houvast. Onder de belangrijkste elementen valt het grafische aspect van de website, denk hierbij aan de stijlgids, kleuren, symbolen en afbeeldingen. Een welbekend voorbeeld is dat van McDonald’s, waarvan het logo in verschillende landen, waaronder Frankrijk, is aangepast. De beroemde M is geel op een groene achtergrond, terwijl de M in de Verenigde Staten op een rode achtergrond staat. Het groen was een antwoord op kritieken over het industriële, ongezonde imago van het ‘’junk food’’ van de keten. In Frankrijk wordt hier kritischer naar gekeken dan in het land waar McDonald’s is opgericht. In bredere zin, kleuren brengen in de ene cultuur niet dezelfde boodschap over als in de andere cultuur. Bijvoorbeeld, rouw en dood worden door zwart gesymboliseerd in westerse culturen, door wit in India en China en in sommige Zuid-Amerikaanse landen zelfs door paars of groen. Een bruid draagt wit in het westen, terwijl ze in sommige Aziatische landen rood draagt, hoewel huwelijkse gebruiken steeds meer verwesteren. Als we verder kijken dan het visuele aspect, moet er worden nagedacht over structurele en ontwerpmatige kwesties. Wat betreft het structurele aspect dient rekening te worden gehouden met het feit dat belangrijke informatie niet op dezelfde plaats wordt gezet in verschillende culturen. Dit is aangetoond door onderzoeken waarbij met behulp van ‘’eye tracking’’ de bewegingen van ogen van internetgebruikers zijn gevolgd terwijl ze op het web surften. Een internetgebruiker kan de navigatie als moeilijker ervaren of ontmoedigd worden een bepaalde website te bezoeken, als deze niet is aangepast aan wat hij gewend is. De informatiedichtheid en de structuur van het menu variëren eveneens, en het kan nodig zijn de website te stroomlijnen of meer details toe te voegen en/of de sites boomstructuur te herschikken. Deze boomstructuur is niet altijd makkelijk te volgen door klanten (‘’De boomstructuur van mijn site is logisch? Wat zou het effect zijn van de vijftien submenu’s voor ieder hoofdmenu-item’’).
Wat betreft het ontwerp, bijvoorbeeld in het geval van een website voor online verkoop, is het belangrijk dat de klant zich veilig en zeker voelt als hij betaalt. In de Verenigde Staten vinden internetgebruikers het fijn om te kunnen betalen in één klik, terwijl Fransen dit onbetrouwbaar vinden en het fijn vinden eerst de data van hun kaart, de betaalmethode en het bezorgingsadres te controleren. Een ander voorbeeld is het belang van bepaalde criteria, zoals het milieu (‘’duurzaamheid’’), afkomst van het product (‘’lokaal’’), de prijs (‘’voordelige deals’’) evenals het advies van een expert (de Fransen houden van experts in laboratoriumjas), of consumentenervaringen van mensen ‘’zoals ons’’ (in veel Latijns-Amerikaanse landen, bijvoorbeeld).
– Hoe pas je grafische en audio-elementen aan een doelgroep aan?
– Wat betreft het grafische aspect gaat het niet alleen maar om het kleurgebruik, zoals eerder besproken, maar ook om afbeeldingen. Deze worden vaak over het hoofd gezien bij het lokaliseren van een site, terwijl ze van groot belang zijn. Internetgebruikers moeten in staat zijn zichzelf te herkennen in deze afbeeldingen. Als een website, die gebruikt dient te worden in Spanje of Italië, alleen maar afbeeldingen van blonde of roodharige mensen heeft, dan bestaat er een kloof tussen de content en de doelgroep van de site. De simpelste en goedkoopste optie is het toevoegen van een onderschrift aan een afbeelding, al past dit vooral bij een toeristische website (een uitleg van een cultureel gebruik waarbij de afbeelding behouden blijft). Het is verder mogelijk de afbeelding bij te snijden of te bewerken, wanneer deze redelijk geschikt is op enkele details na. Echter, er moet voorzichtig worden omgesprongen met het verwijderen van bepaalde onderdelen. Er hebben zich controversiële gevallen voorgedaan, zoals dat van Ikea. Met behulp van Photoshop hebben ze, zoals alom bekend, een vrouw verwijderd van een foto in hun catalogus voor Saoedi Arabië. Omdat iedereen alles weet in onze nieuwe, ultraverbonden wereld, is het niet alleen de doelgroep die de afbeelding kan zien! Tot slot kan men ervoor kiezen een andere afbeelding te gebruiken die perfect past bij het doelpubliek. Daarnaast zijn er audio- en videotracks. Er moet rekening worden gehouden met de soorten van geluid en muziek die worden gewaardeerd in de doelcultuur en wat deze geluiden oproepen, en opnieuw, men moet bereid zijn de audio-elementen eventueel aan te passen. Video’s kunnen worden ondertiteld, nagesynchroniseerd of de hele video kan opnieuw worden opgenomen. Vanzelfsprekend gaat de kostprijs bij iedere optie een stuk omhoog, waardoor de laatste optie eigenlijk uitsluitend door grote ondernemingen wordt uitgevoerd.
Een concreet voorbeeld: laten we ons een afbeelding of video voorstellen over oud en nieuw met daarop de klok van de Puerta del Sol in Madrid. Daar wordt het nieuwe jaar ieder jaar ingeluid door een grote menigte die ‘’doce uvas’’ (twaalf druiven) eet, voor iedere klokslag van het twaalfde uur één. Als we een toeristische website bezoeken die trips naar Madrid aanbiedt, dan is deze afbeelding of video helemaal geschikt. Er is enkel een korte uitleg bij nodig als onderschrift of ondertitel. Als het, daarentegen, gaat om een website die antieke horloges verkoopt en dit culturele evenement gebruikt om de gedenkwaardige dagen in ons leven op te roepen, dan is deze afbeelding of video, in iedere andere cultuur dan de Spaanse, totaal ongeschikt. In dat geval dient de afbeelding of video te worden vervangen door iets anders.
– Als u een website zou moeten lokaliseren voor Spanje en Argentinië, wat zou dan het grootste verschil zijn?
– Als ik eerlijk ben zou een dergelijke situatie zich vrijwel niet voordoen, aangezien ik met name vertaal naar het Frans of Engels en vrijwel nooit naar het Spaans. Maar omdat ik heb vertaald vanuit het Argentijnse en Castiliaanse Spaans naar het Frans, zal ik hier de verschillen bespreken die mij opvielen:
– de taal zelf simpelweg, bijvoorbeeld de aanspreekvormen – met het bekende “vos” en bijbehorende werkwoordsvervoegingen (kenmerkend voor het Rioplatensische Spaans, een vorm die niet voorkomt in het Castiliaanse Spaans), evenals het verschillende gebruik van ‘’ustedes’’ en verschillen in vocabulaire, zoals ‘’ordenador’’ vs. ‘’computadora’’ (computer), ‘’piso’’ vs. ‘’departamento’’ (appartement), ‘’trabajo’’ vs. ‘’laburo’’ (werk), etc.
– culturele verschillen; neem bijvoorbeeld de dimensies van Hofstede: hoewel de culturen uit Spanje en Argentinië redelijk op elkaar lijken, zorgen de geografische afstand tussen de landen en de gescheiden geschiedenis, met name met betrekking tot immigratie, voor significante verschillen, die in sommige gevallen groter zijn dan de verschillen tussen Frankrijk en Spanje. Wat betreft oriëntatie op korte termijn of op lange termijn, bevindt Spanje zich tussen de twee: Frankrijk neigt naar lange termijn en Argentinië is erg gericht op korte termijn. Dit betekent dat in Argentinië, nog meer dan in Spanje, tradities erg belangrijk zijn. Mensen leven in het moment (ze hechten niet zoveel belang aan spaargeld als in een land als Frankrijk) en ze zoeken snelle resultaten. Met betrekking tot de positie tegenover verlangen en genot, scoort Argentinië hoger dan Spanje en Frankrijk, waardoor Argentinië meer aan de toegevende kant staat (indulgence) dan aan de terughoudende kant (restraint). Dit betekent dat meer waarde wordt gehecht aan het genieten van het leven, aan de vrijheid om te doen wat men leuk vindt en aan vrije tijd. Spanje en Frankrijk hebben een gemiddelde score. Spanje neigt meer naar de kant van ‘’restraint’’ dan Frankrijk, wat betekent dat er strengere sociale normen zijn die beperkingen aan gedrag stellen dat als acceptabel wordt gezien, deze beperkingen komen vóór genot (deze verdeling wordt wat genuanceerd door het feit dat Argentinië relatief collectivistischer is, wat betekent dat familie er belangrijker is dan in Europa). Laten we een concreet voorbeeld gebruiken dat deze twee dimensies onderstreept: een website van een bank in Argentinië en Spanje. We zouden niet dezelfde voordelen of producten willen promoten. Spaarmogelijkheden, bijvoorbeeld, zouden minder populair zijn in Argentinië (bevestigd door een lagere spaarquote), vanwege de oriëntatie op de korte termijn. Om spaarproducten te verkopen zou het wellicht slim zijn een geweldige vakantie of een cadeau aan te bieden binnen een jaar, in plaats van iets verder in de toekomst.
– verschillen in gewaardeerde kleuren en bijbehorend symbolisme. Bijvoorbeeld, volgens een onderzoek houden Argentijnen meer van koude kleuren dan Spanjaarden, zoals kan worden gezien bij het vergelijken van advertenties uit de twee landen. Blauw is stukken overheersender in Argentijnse advertenties.
– andere voorbeelden die bij me opkomen: slank zijn wordt in Argentinië belangrijker gevonden, wat invloed uitoefent op de manier waarop voedingsmiddelen worden gepresenteerd (licht en laag in calorieën in Argentinië vs. smaak is het belangrijkst in Spanje). Hetzelfde geldt voor jong zijn. Senioren komen vaker voor, en zijn vaker doelgroep, in marketing in Spanje dan in Argentinië. (Dit komt ook overeen met de oriëntatie op korte termijn van de laatste. Landen die zich oriënteren op korte termijn zien het ouder worden als een triest proces aan het eind van iemands leven).
– Wat is de toegevoegde waarde van het lokaliseren van een website?
– Het woord dat in me opkomt is onbetaalbaar! Het is altijd moeilijk vast te stellen wat het verschil is dat een specifieke verandering maakt, aangezien iedere verandering meestal onderdeel is van een grotere marketingstrategie die verder reikt dan alleen de website, en dan hebben we het nog niet eens gehad over de beweeglijke aard van de markt zelf. Maar in ieder geval maakt lokalisatie het mogelijk elk van uw doelgroepen aan te spreken door in hun taal te spreken, hun culturele referenties te gebruiken en de site aan te passen aan hun waarden. De resultaten kunnen getalsmatig worden waargenomen wat betreft het aantal ‘’clicks’’ of zelfs direct in de verkoopcijfers. Ook kan het resultaat in bredere zin worden waargenomen in het effect op het imago en de reputatie van het bedrijf op lange termijn.
– Besteden bedrijven aandacht aan lokalisatie?
-Ik weet niet of er hierover statistieken bestaan, maar als ik een wilde gok doe, dan schat ik dat 15% tot 20% – en dan ben ik royaal – van de vertaalde websites zijn gelokaliseerd (en dan bedoel ik het aanpassen van één van de volgende elementen: visuele aspecten, structuur, concept). Dit zijn meestal websites van grote organisaties. Het is een terrein waar de meeste kleine en middelgrote bedrijven nog vrij onbekend zijn en de vertaler moet vaak uitleggen wat het allemaal inhoudt. Bij grote multinationals is het een ander verhaal. Zij zullen het werk uitbesteden aan een vertaalbureau dat de gehele verantwoordelijkheid op zich neemt. Vaak hebben ze ook ‘’in-house’’ mensen die ervaring hebben op dit gebied. Dit gaat echter niet altijd goed. Kleine tot middelgrote bedrijven denken vaak niet na over lokalisatie en wanneer ze hun website ‘’in-house’’ vertalen dan repliceren ze meestal alles (vocabulaire, grammatica, de structuur van de site, content, etc.). Dit is de reden dat er behoefte is aan vertaalbureaus en aanbieders van lokalisatiediensten die bedrijven kunnen ondersteunen en kennis kunnen bijbrengen. Bovendien kunnen ze duidelijk maken dat het niet veel meer kost om te lokaliseren dan ‘’gewoon’’ te vertalen en dat de voordelen veel groter zijn wat betreft het bereiken van de gewenste doelen.
Nederlandse vertaling: Ruud Vansambeek
Ontdek ons vertaalbureau.
